Jeden z najstarszych tekstów, Pra-mit o Bogini Nieba (bo to oznacza imię Inanna, bogini wojny i miłości zstępującej do świata śmierci, której udaje się stamtąd powrócić, niejako zmartwychwstać, w nowym? odczytaniu naszej noblistki.
Tekst, pochodzący z tabliczek klinowych wyryty przed czterema tysiącami lat rezonował na wszystkie późniejsze opowieści ludzkości włącznie z ostatnią, która ukształtowała cywilizację łacińską.
Niezwykła wyobraźnia pisarki wykreowywuje świat na pograniczu sci-fi z antycznym anturażem.
Oto miasto, którego układ wertykalny, oś pionowa stanowi odzwierciedlenie światło-ciemność, piekło-niebo, gdzie ludzkość otoczona zdobyczami cywilizacji pędzi windami wzdłuż i wszerz w nieustannym ruchu. Ludzie, pół-ludzie pół-maszyny, kastowe społeczeństwo z dostępem do światła dla uprzywilejowanych, a nad wszystkim oni, trzej bogowie księgowy, nadzorca i wynalazca trzymający świat w garści. Świat podziemny, gdzie króluje rdza, muł i rozpad odmalowany jest nie mniej atrakcyjnie.
A głos mają ludzie, to im Tokarczuk udziela przywileju narracji, bo przecież to my od wieków tworzymy opowieści, by zrozumieć i pojąć świat. Bo to sprawy ostateczne zaplątują nasz umysł od wieków, śmierć i jej tajemnica ciąży i nadal nie doczekała się odpowiedzi.
"- Jak to jest umrzeć? - pyta. - Powiedz, jak to jest, gdy się umarło, co to znaczy? Co to znaczy: nie ma?"
Tak więc bogowie-mężczyźni będą zmuszeni do działania prze tę która wycofała się w miejsce za miastem, a która dzierży tajemnicę życia. W końcu to ich córka dała się wciągnąć swojej podstępnej siostrze do świata ciemności i śmierci.
I choć to książka pisana na zamówienie do serii MITY potwierdza, choć Olga już nic nie musi udowadniać, kunszt pisarski. Króciutkie rozdziały, piękny, plastyczny język, który buduje w wyobraźni niesamowite obrazy. I do tego wielopłaszczyznowość i mnogość ścieżek interpretacyjnych.
Olga Tokarczuk przywraca tą historią nie tyle świat zamierzchły, ile pokazuje jak bardzo utkwiliśmy w świecie "jedynym z możliwych" i jak złudne i głupie po prostu jest twierdzenie o rozszyfrowaniu jego natury. Pozwala też przez doświadczyć i wziąć udział w literackim, mitycznym "misterium".
I uzmysławia również, że mitologia Bogini mogła być tą pierwotną, tak jak pierwszą pisarką była Enhuduanna, córka sumeryjskiego króla Sargona, a bogowie kiedyś byli dużo bliżej człowieka.
Wydawnictwo Znak, 2006
Liczba stron: 219
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz